Sprawozdanie z pobytu w Berlińskiej Izbie Poselskiej
Jednym z punktów naszego pobytu w Berlinie była wizyta w budynku Berlińskiej Izby Poselskiej oraz zapoznanie się z zasadami funkcjonowania parlamentu berlińskiego.
Historia
Budynek zaprojektowany został przez tajnego radcę budowlanego, architekta Fryderyka Schulze w stylu włoskiego późnego renesansu. Uroczyste otwarcie tego budynku miało miejsce w roku 1899. Miał on pełnić funkcję drugiej, mieszczańskiej izby Landtagu Pruskiego. Wraz z końcem I wojny światowej w roku 1918 zniesiono monarchię. Obradujący w Izbie Poselskiej I Kongres Radców Rzeszy utorował drogę demokracji parlamentarnej jako przyszłej formie rządów w Niemczech. Wywołało to bezpośrednią reakcję skrajnej lewicy, która założyła w Sali Przyjęć Izby Poselskiej Komunistyczną Partię Niemiec (KPD). Lata 1919-1933 to czasy Republiki Weimarskiej. W 1932 r. doszło do tzw. „Preußenschlag”, bezkrwawego zamachu stanu, który przerwał gwałtownie demokratyczną epokę w historii Prus. W 1933 r. odbyły się ostatnie, manipulowane wybory do Landtagu, po których narodowi socjaliści okazali się najsilniejszą frakcją. W maju tego roku miało miejsce ostatnie posiedzenie Landtagu Pruskiego, po czym został on ostatecznie rozwiązany. W 1934 r. budynek został oddany do dyspozycji fundacji „Dom Pruski” (Preußenhaus). W czerwcu 1934 r. w Sali Plenarnej został powołany Trybunał Ludowy (Volksgerichtshof). W następnych latach Hermann Göring zarządził przebudowę budynku. W latach 1936-1945 pełnił on funkcję kasyna oficerskiego i nosił nazwę „Dom Lotnika”. Spotykali się tam oficerowie i regularnie odbywały się bale. W ostatnich dniach wojny budynek byłego Landtagu Pruskiego został poważnie uszkodzony. Odbudowano go na rozkaz radzieckiej administracji wojskowej. Od 1949 do 1953 roku był siedzibą pierwszego rządu Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W roku 1960 budynek ponownie przebudowano. Został on oddany do dyspozycji Państwowej Komisji Planowania. Służył także jako miejsce przesłuchań Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (tzw. „Stasi”). Tuż po zjednoczeniu Niemiec w 1990 r. Izba Poselska jednogłośnie uchwaliła przeniesienie swej siedziby do budynku byłego Landtagu Pruskiego. Trzy lata później, 28 kwietnia, przewodnicząca parlamentu dr Hanna-Renate Laurien otwarła pierwsze posiedzenie w nowej siedzibie, którą w rekordowym tempie przebudowano.
Dzisiejsza Berlińska Izba Poselska położona jest w centrum zjednoczonego miasta dokładnie w miejscu, gdzie od 1961 r. przebiegał mur berliński. Wraz z Gmachem Martina Gropiusa (Martin-Gropius-Bau), terenem ekspozycji „Topografia Terroru” i gmachem Bundesratu tworzy pełen napięcia kontrast z nowoczesną architekturą Placu Poczdamskiego (Potsdamer Platz). W roku 2003 przed Berlińską Izbę Poselską przeniesiono pomnik barona Rzeszy Henryka Fryderyka Karola vom und zum Stein (1757-1831) autorstwa artystów plastyków Hermanna Schievelbeina i Hugona Hagena, stworzony w latach 1864-1869. To, że stanął właśnie w tym miejscu, jest wyrazem hołdu złożonego temu wielkiemu pruskiemu mężowi stanu i reformatorowi, który angażował się na rzecz udziału wszystkich obywateli w tworzeniu politycznego kształtu państwa i powołał do życia samorząd miejski, ustanawiając w roku 1808 „porządek miejski” (Städteordnung).
Jak w każdym parlamencie, tak i w berlińskim, sercem jest Sala Plenarna, która jest zarazem najbardziej nowoczesnym wnętrzem budynku.
Od roku 1808 Berlin nadaje osobom szczególnie zasłużonym dla miasta tytuł zasłużonego obywatela. Portrety wielu z nich wiszą w korytarzach po lewej i prawej stronie Sali Plenarnej, tworząc Galerię Zasłużonych. Hala Kolumnowa i korytarze Izby są miejscem prezentacji prac młodych artystów plastyków na zmieniających się często wystawach. Oprócz tego pojawiają się w niej regularnie ekspozycje powiązane z aktualnymi tematami politycznymi.
W budynku znajduje się także kasyno. Wisi w nim tryptyk Matthiasa Koeppela „Otwarcie muru berlińskiego”, który artysta namalował na podstawie swoich szkiców powstałych podczas wydarzeń związanych z obalaniem muru berlińskiego. Koeppel był naocznym świadkiem ówczesnych zdarzeń.
Plenum
Plenum, czyli posiedzenie plenarne jest zebraniem wszystkich parlamentarzystów, tzn. wszystkich przedstawicieli ludu wybranych do Izby Poselskiej. Posiedzenia plenarne odbywają się z reguły co 14 dni, zawsze w czwartek o godzinie 13.00; tylko w wypadku, gdy jednym z punktów porządku dziennego jest uchwalenie budżetu, parlament zbiera się wcześniej. Po otwarciu plenum przez prezesa rozpoczyna się tzw. godzina pytań. Posłowie, szczególnie ci, którzy należą do opozycji, zadają pytania związane z polityką Rządu Krajowego Berlina. Bezpośrednio. Po godzinie pytań następuje tzw. Godzina aktualności, czyli dyskusja zaproponowana przez jedną z frakcji lub przez grupę minimum dziesięciu posłów. Następnie rozpoczyna się pierwsze i drugie czytanie projektów ustaw lub wniosków ustawodawczych. Projekty ustaw zgłaszane są przez rząd, natomiast wnioski ustawodawcze przez członków parlamentu. Następnym punktem programu obrad są tzw. wielkie interpelacje, zgłaszane w formie pisemnej na ręce prezesa przez frakcje lub grupy złożone z minimum dziesięciu posłów. Interpelacje zawierają najczęściej katalogi szczegółowych pytań, na które senatorowie muszą udzielić odpowiedzi plenum, i które stanowią tym samym skuteczny instrument kontroli polityki rządu.
Frakcje
Wybrani do parlamentu posłowie jednej partii tworzą frakcje. Aby je utworzyć potrzebna jest określona prawnie (Regulamin Izby Poselskiej, Ustawa o Frakcjach) minimalna liczba posłów. Członkowie danej frakcji wyłaniają ze swojego grona zarząd: przewodniczącego lub przewodniczącą, ich zastępców i sekretarza. Zarząd ma zadanie przygotowywać i zwoływać posiedzenia frakcji.
Frakcja określa ukierunkowanie prac parlamentarnych danej partii, wychodzi z inicjatywami politycznymi oraz opracowuje wnioski i projekty ustaw, które mają być przedstawione w parlamencie. Poprzez swych przedstawicieli frakcje są w stałym kontakcie z prezydium, Radą Starszych i komisjami, ale też z ugrupowaniami i instytucjami pozaparlamentarnymi. Obecnie (X 2006) rozkład mandatów w Berlińskim Parlamencie wygląda następująco: SPD 53, CDU 37, Linke. PDS 23, Zieloni 23, FDP 13.
Podczas naszej wizyty w budynku parlamentu berlińskiego mieliśmy okazję spotkać się z Jenną Kowalski, przedstawicielką zarządu Grüne Jugend-Berlin. Ze względu jednak na trwające zmiany wewnątrz frakcji Bündnis90/die Grünen, nie otrzymaliśmy informacji na temat zasad jej funkcjonowania.
Opracowały:
Ewa Olszewska
Agnieszka Organista
Link:
http://www.parlament-berlin.de (31.8.2007)
http://de.wikipedia.org/wiki/Abgeordnetenhaus_von_Berlin (31.8.2007)