Wizyta profesora André Kaisera w Instytucie Studiów Międzynarodowych
W dniach 1-5 VI 2009 r. gościem Zakładu Badań Niemcoznawczych był Prof. Dr. André Kaiser - Kierownik Zakładu Politologii Porównawczej na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Społecznych Uniwersytetu w Kolonii. W Instytucie Studiów Międzynarodowych profesor wygłosił dwa wykłady poświęcone współczesnej tematyce niemieckiej.
Pierwsze wystąpienie, zatytułowane Der deutsche Föderalismus im Wandel, rozpoczęło się od przedstawienia federalizmu w ujęciu teoretycznym. Prof. Kaiser wskazał m. in. na dwa jego idealne typy: dualny (dualer Föderalismus) oraz łączny (Verbundföderalismus). W dalszej kolejności prelegent zwrócił uwagę na skomplikowaną formę i strukturę państwa federalnego. Podkreślił, iż w przypadku RFN zasada federalizmu oznacza nie tylko wprowadzenie poziomego podziału władzy (na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą), ale również podziału pionowego między kraje a Federację. Zaznaczył, iż w obszarze ustawodawstwa prawo federalne ma pierwszeństwo nad prawem krajowym.
W dalszej kolejności omówiona została reforma niemieckiego federalizmu. Prof. Kaiser zwrócił uwagę, iż w latach 90. wskazywano na potrzebę dokonania zmian w co najmniej kilku obszarach. Jednym z nich była reforma terytorialna (Länderneugliederung); inne wymienione postulaty to m. in. wzmocnienie pozycji Landtagów oraz wprowadzenie nowego sposobu ważenia głosów w Bundesracie. W końcowej części wystąpienia przedstawione zostały reformy wprowadzone w ramach pakietu Föderalismusreform I oraz możliwości dalszych przekształceń po zakończeniu rozmów nad pakietem Föderalismusreform II.
© Grzegorz Miśkiewicz
Na wstępie drugiego wykładu (Niemiecki system partyjny przed wyborami do Bundestagu w 2009 r.), prof. Kaiser przedstawił etapy rozwoju systemu partyjnego RFN. Wymienił również kilka czynników stanowiących o jego stabilności i zmianie (wzrost znaczenia wartości postmaterialnych, kryzys partii jako dużych organizacji społecznych, obowiązujący w Niemczech system wyborczy). Zwrócił także uwagę, iż większa liczba relewantnych partii umożliwia zawiązanie różnych koalicji rządowych na poziomie federalnym. Do prawdopodobnych sojuszy należą: Ampelkoalition (SPD, FDP i Zieloni) oraz Jamaika-Koalition (CDU/CSU, FDP i Zieloni). Możliwe jest również – jak stwierdził na zakończenie prelegent - dalsze przedłużanie „wielkiej koalicji” (CDU/CSU i SPD), przeczące powszechnej opinii o tymczasowości tego sojuszu.
© Grzegorz Miśkiewicz
W czasie wizyty we Wrocławiu prof. Kaiser odbył również indywidualne konsultacje z doktorantami Instytutu Studiów Międzynarodowych. Z udziałem gościa oraz studentów specjalizacji niemcoznawczej, przedstawicieli Koła Naukowego „Partner” i niemieckich studentów programu Erasmus, przeprowadzona została także dyskusja na temat głównych problemów we współczesnych stosunkach polsko-niemieckich.
Katarzyna Gelles
Mariusz Kozerski