Z wizytą w siedzibie Paktu Północnoatlantyckiego
W dniach 26-29 października 2008 r. miałam okazję uczestniczyć w seminarium „Sicherheits- und Europapolitik auf dem Prüfstand”, zorganizowanym przez niemiecką Akademię Rosenhof e.V. Zaledwie kilkudniowy pobyt w Brukseli wypełniony był wykładami i spotkaniami poświęconymi euroatlantyckiej współpracy, polityce bezpieczeństwa Unii Europejskiej oraz działaniom Paktu Północnoatlantyckiego.
W pierwszym dniu seminarium gościliśmy z wizytą w politycznej siedzibie NATO, mieszczącej się w belgijskiej stolicy. Jak poinformowali nas organizatorzy, nie zawsze możliwe jest uzyskanie takiego zaproszenia i bywa, iż w ostatniej chwili spotkania ze względów bezpieczeństwa są odwoływane.
Polityczna kwatera NATO została przeniesiona do Brukseli z Paryża w 1967 r. Zaskakuje niezwykle rozległy, ale skromny kompleks zabudowań, w którym przedtem mieścił się szpital. Nowa siedziba znajduje się obecnie w budowie i ma być gotowa w 2013 r.
Pierwszy mówca w panelu dyskusyjnym, reprezentujący stałe przedstawicielstwo RFN przy Pakcie Północnoatlantyckim Florian Reindel przybliżył strukturę oraz funkcjonowanie przedstawicielstwa, przedstawił udział i znaczenie Niemiec w Sojuszu, a ponadto wskazał na czynniki kształtujące jego współczesną działalność, nowe zadania i wyzwania stojące przed nim u progu XXI wieku. Knut Kirste (NATO Public Diplomacy Division) zwrócił z kolei uwagę na rozwój NATO oraz jakościowe zmiany, jakie zaszły na świecie po zakończeniu zimnej wojny. Pakt powstał w 1949 r., okresie największego napięcia w relacjach Wschód-Zachód konsolidując państwa demokratyczne militarnie. Przez kolejne dziesięciolecia głównym celem było przygotowanie się na atak ze strony państw Układu Warszawskiego. Po załamaniu się systemu komunistycznego i rozpadzie Związku Radzieckiego z początkiem lat 90. XX wieku, wszedł w kolejną fazę rozwoju stając się bardziej aktywnym i przejmując większą odpowiedzialność za utrzymanie pokoju na świecie. Pojęciu „bezpieczeństwa” nadano nowe znaczenie, a zagrożenie upatrywano w eskalacji konfliktów w krajach sąsiadujących z NATO. Nowe wyzwania, jak np. łamanie praw człowieka, ochrona mniejszości czy piractwo morskie sprawiły, iż działania jego państw członkowskich stały się bardziej kompleksowe, oparte na dążeniu do współpracy i porozumienia. W tym celu rozwijane są partnerstwa regionalne, np. w ramach Dialogu Śródziemnomorskiego czy Istanbul - Cooperation. W ostatnich latach swoje zaangażowanie na rzecz bezpieczeństwa międzynarodowego zwiększa również Unia Europejska, ściślej kooperując w tej dziedzinie z Paktem Północnoatlantyckim. U podstaw formalnej współpracy leży deklaracja z grudnia 2002 r. o wspólnej polityce bezpieczeństwa i obrony (European Security and Defence Policy, ESDP).
Obecnie członkami Sojuszu są również państwa, które w przeszłości były jego przeciwnikami zza żelaznej kurtyny, polityka zaś w dalszym ciągu pozostaje europocentryczna. Jasnym stał się jednak fakt, iż zagrożenie dla pokoju niosą konflikty wybuchające w różnych częściach świata i konieczna jest większa aktywność na rzecz ich rozwiązywania. W ostatnim wystąpieniu Oliver Bientzle wraz z Thomasem Fischerem przybliżyli nam realizację oraz zadania misji z udziałem żołnierzy NATO w Afganistanie (ISAF), w Kosowie (KFOR), Active Endeavour czy NATO Training Mission-Irag (NTM-1).
Tego samego dnia mieliśmy też okazję zobaczyć dzielnicę stolicy zjednoczonej Europy, w której mieszczą się najważniejsze organy i instytucje Wspólnoty oraz zapoznać się ze strukturą i działalnością Komisji Europejskiej.
© Katarzyna Gelles
Na kolejny dzień przewidziana została wizyta w tzw. SHAPE-Village (Supreme Headquarters Allied Powers in Europe), jak nazywają mieszkańcy militarną siedzibę NATO mieszcząca się w odległym o kilkadziesiąt kilometrów Mons. Do głównych zadań jej pracowników należy doradztwo wojskowe dla władz politycznych, koordynacja aktualnych oraz planowanie przyszłych misji NATO mających na celu nie tylko stabilizowanie regionu euroatlantyckiego, ale też zapobieganie konfliktom w miejscu ich powstawania (Krisenmanagement). Na uwagę zasługuje fakt, iż nasi gospodarze - ppłk. Paul Vosseler, kmdr. por. Lars Dörmann, płk. Christian Platzer oraz por. Norbert Stang, przedstawiali kwestie oraz przytaczali przykłady z własnych doświadczeń, bezpośrednio z miejsc wydarzeń, gdzie pełnili służbę. Prawdziwe wrażenie na osobie z zewnątrz może robić widok w jednym miejscu żołnierzy z kilkudziesięciu krajów, a jedność euroatlantycka nabiera tu realnego wymiaru.
Korzystając z okazji dzień zakończyliśmy w nieodległym Waterloo, gdzie 18 czerwca 1815 r. swoją ostatnią bitwę stoczył Napoleon Bonaparte, pokonany przez wojska brytyjskie i pruskie. W hołdzie poległym żołnierzom wzniesiony został kopiec z figurą lwa na szczycie. Stanowi on punkt widokowy, z którego można podziwiać przepiękną panoramę okolicy.
W dniu odjazdu, na pożegnanie, mieliśmy okazję zobaczyć kilka najważniejszych atrakcji turystycznych samej Brukseli, m.in. Grand Place, Atomium czy symbol miasta Manneken Pis, zabierając stamtąd ze sobą wiele nowych doświadczeń i wrażeń.
Katarzyna Gelles